Những con số trong toán học (phần 3)

Con số vàng thần thánh trong toán học là gì ?
Ai đã tìm ra con số này? Câu trả lời là không ai khác ngoài các nhà toán học, nhưng xa xưa lắm rồi cách đây hơn 2.500 năm. Người Hi Lạp cổ đại rất say mê môn hình học, đối với họ, nhất là các môn đệ của nhà toán học Pitago (Pythagoras): “sự cân bằng và vẻ đẹp vũ trụ đã thể hiện hài hòa trên những con số”. Một hình minh họa rất lý tưởng tính cân bằng đó là hình ngũ giác đều. Trong hình này có thể lồng một hình ngôi sao 5 cánh đều và các số đo của hình đó là một tỷ lệ tuyệt đẹp 1,618. Ngạc nhiên hơn nữa, nếu bạn đứng dạng chân, dang tay thì đầu bàn tay, bàn chân của ta nằm vào đầu cánh sao đó.

Các nhà toán học Hi Lạp cổ đã kết luận: Số 1,618 là “chìa khóa” về tính hài hòa của vũ trụ. Còn thuật ngữ “con số vàng” chỉ mới có vào thế kỷ thứ XVII mà thôi. Hình chữ nhật đẹp nhất phải là hình chữ nhật có tỷ lệ: chiều dài/chiều rộng = 1,618. Và cũng chẳng phải ngẫu nhiên, một số đất nước đã lấy tỷ lệ này làm khuôn thức cho tỷ lệ lá quốc kỳ của nước mình. Tỷ lệ này đã trở thành tỷ lệ hầu hết cho khung hình các bức ảnh ngày nay (4x6, 6x9, 9x12).



Đền Pathenon ở Hy Lạp

Giới kiến trúc vẫn thường nhắc đến ngôi đền Parthenon ở Aten (Hi Lạp) vào thế kỷ thứ V trước CN do Phidias thiết kế. Đó là chuẩn mực về “con số vàng”. Sau đó nhiều nhà thờ Thiên chúa giáo cũng theo tỷ lệ đó mà xây dựng thánh đường.


"Tỉ lệ vàng" ở Tháp Rùa - Hồ Gươm

Trong tác phẩm của mình, họa sĩ bậc thầy Leonardo da Vinci cũng đã thể hiện rất tài tình những con số vàng; người xem đôi khi như phát hiện được một cái gì bí mật vẫn còn ẩn tàng trong đó. Sau ông là những thiên tài Picasso, Corbusier. Và rất quen thuộc đối với chúng ta là bức tranh “Thiếu nữ bên hoa huệ” của cố họa sĩ Tô Ngọc Vân.

Để dễ hiểu hơn, bạn hãy tự ngắm mình, rồi tự đo lấy chiều dài phần thân trên, từ rốn đến đỉnh đầu, và phần thân dưới từ rốn đến bàn chân rồi chia hai đại lượng đó cho nhau. Nếu bạn thu được kết quả = 1,618 hay xấp xỉ. Bạn là người rất cân đối đó (tỷ lệ này không thích hợp với thiếu niên và nhi đồng).

Bạn hãy quan sát quanh mình, bạn sẽ tìm được nhiều mối liên hệ bất ngờ lý thú về con số vàng. Một cái vỏ ốc, một cánh hoa rơi, một khung cửa sổ cũng có thể là con số vàng. Và trong nhà bạn sẽ có bao nhiêu con số vàng lấp lánh do “trí tuệ” của bạn và đôi khi do sự tình cờ...